COP29: CARE pleit voor rechtvaardige klimaatfinanciering

Hevige bosbranden, verwoestende overstromingen en zinderende hitte. Overal ter wereld krijgen gemeenschappen te maken met extremere weersomstandigheden. Klimaatrecords worden keer op keer verbroken. De zomer van 2024 was de heetste ooit en brak daarmee het record van het jaar daarvoor. Ook toen had extreme hitte meerdere continenten in zijn grip en steeg de temperatuur van de oceaan tot een alarmerende hoogte. Niets doen is inmiddels duurder dan actie ondernemen.  

In voorbereiding op de 29e klimaattop van de Verenigde Naties (COP29) in Bakoe, heeft CARE haar standpunten en aanbevelingen op het gebied van klimaatactie uiteengezet. Ook deze COP maken wij ons hard voor klimaatrechtvaardigheid, gendergelijkheid en het beschermen van kwetsbare gemeenschappen tegen de gevolgen van klimaatverandering. Klimaatverandering is namelijk een vermenigvuldiger van bedreigingen: het versterkt bestaande ongelijkheden, en oefent op ieder aspect van onze samenleving invloed uit. In dit artikel herhalen we onze dringende oproep om nu concrete actie te ondernemen tegen klimaatverandering, vooral in de landen die het hardst worden getroffen. 

Rechtvaardige klimaatfinanciering 

Extreem weer en natuurrampen staan duurzame ontwikkeling wereldwijd in de weg en brengen CARE’s doel – een wereld vol hoop, inclusie en sociale rechtvaardigheid – in gevaar. Tijdens COP29 moeten er beslissingen genomen worden over het nieuwe klimaatfinancieringsdoel. Dit is een vervolg op de 100 miljard dollar die rijke landen in 2009 beloofden vrij te maken voor klimaatactie in ontwikkelingslanden.

Voldoende financiële steun stelt ontwikkelingslanden in staat om zich aan te passen aan de gevolgen van klimaatverandering, schade te herstellen na klimaatrampen, en zelf een groene economie en maatschappij te realiseren. Volgens CARE moet dit bedrag flink opgeschaald worden, naar minimaal 1000 miljard dollar per jaar. Dit is hard nodig. Zo laat het UNEP Adaptation Gap Report zien dat alleen al voor adaptatie – het aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering – klimaatkwetsbare landen 215 tot 387 miljard dollar per jaar nodig hebben.

Klimaatfinanciering moet vooral uit giften bestaan in plaats van leningen. Dit is om te voorkomen dat de landen die het meest lijden onder klimaatverandering door hoge schulden afhankelijk worden van rijkere landen. Kleine eilandstaten besteden bijvoorbeeld 18 keer meer aan schuldaflossing dan ze aan klimaatfinanciering ontvangen. Daarmee blijven zij dweilen met de kraan open. 

“Het is onaanvaardbaar dat de allerarmsten steeds weer opdraaien voor de kosten van de klimaatverandering.”

Rosa van Driel, beleidsadviseur klimaatrechtvaardigheid CARE Nederland

Gendergelijkheid in klimaatactie 

Vrouwen en meisjes in kwetsbare situaties worden onevenredig hard geraakt door de klimaatcrisis, maar worden nauwelijks betrokken in de gesprekken over hoe we de crisis moeten beperken en tegengaan. Het is daarom belangrijk dat hun stem, ervaringen en behoeften centraal komen te staan in alle klimaatbesluitvorming, te beginnen met COP29. Dit betekent allereerst dat gendergelijkheid en financiële steun voor door vrouwen geleide organisaties een belangrijk onderdeel moeten zijn van het nieuwe klimaatfinancieringsdoel. 

Dit jaar wordt ook het Gender Action Plan van het VN-klimaatverdrag herzien. Het huidige plan heeft helaas onvoldoende impact gehad, blijkt uit ons rapport Beyond a Seat at the Table, onder meer door grote capaciteits- en financiële uitdagingen van landen. Daarom is het cruciaal dat er een sterker en inclusiever plan komt dat rekening houdt met de verschillende ervaringen van vrouwen en andere gemarginaliseerde groepen. Volgens CARE moet dit plan duidelijke en meetbare doelen hebben om de voortgang te volgen, specifieke acties bevatten, en genoeg geld krijgen om gemaakte beloftes over gendergelijkheid en vrouwenrechten waar te maken. 

Kracht en weerbaarheid 

Met meer dan 75 jaar ervaring in humanitair en ontwikkelingswerk, zien wij bij CARE het hele plaatje. Waar wij aan de frontlinie van de klimaatcrisis staan, zien we veerkracht, weerbaarheid en de wilskracht om aan te passen en te groeien. Dit perspectief nemen we mee naar de onderhandelingen op COP29. Door te pleiten voor inclusief, rechtvaardig klimaatbeleid en -actie, dat genderongelijkheid overkomt en niet versterkt, streeft CARE ernaar om de veerkracht van de gemeenschappen die het hardst getroffen worden, te versterken. 

Onze beleidsadviseur klimaatrechtvaardigheid Rosa van Driel woont namens CARE Nederland de klimaattop in Bakoe bij. Zij gaat de onderhandelingen op de voet volgen en pleiten voor rechtvaardige klimaatactie, waarbij de grootste vervuilers de grootste lasten dragen en ontwikkelingslanden hogere klimaatfinanciering ontvangen die aansluit bij hun noden. Ook zal zij de rol van Nederland kritisch volgen. De geloofwaardigheid van Nederland staat op het spel tijdens de aanstaande klimaattop.  

“Al jaren wordt onze klimaatfinanciering betaald vanuit het budget voor ontwikkelingssamenwerking, wat in strijd is met internationale afspraken. Nu er ongekende bezuinigingen zijn gepland op dit budget, is het cruciaal dat er nieuwe middelen worden ingezet voor klimaatfinanciering. Zeker met het oog op de verwachte stijging van het internationale klimaatfinancieringsdoel is dit hard nodig. Het is onaanvaardbaar dat de allerarmsten steeds weer opdraaien voor de kosten van de klimaatverandering,” zegt van Driel. 

Meer leren over CARE’s plannen voor COP29? Download ons (Engelstalige) position paper!