Democratische Republiek Congo: Geweld tegen vrouwen en meisjes neemt toe
Aanhoudend geweld in de Democratische Republiek Congo (DRC) voedt een verwoestende, maar onderbelichte humanitaire crisis. Met name vrouwen en meisjes ondergaan vreselijk leed, gezien de alarmerende toename in het aantal meldingen van fysiek en seksueel geweld tegen hen. Meer dan 7,3 miljoen mensen zijn op de vlucht en 25,4 miljoen mensen hebben humanitaire hulp nodig – het merendeel vrouwen en meisjes. Talloze mensen moeten dagelijks strijden om te overleven.
Seksueel geweld treft vrouwen van alle leeftijden
“We worden dagelijks geconfronteerd met meedogenloos geweld, uitbuiting en onvoorstelbaar leed dat de kern van ons bestaan aantast,” zegt Nelly Kongo, oprichtster van de Congolese organisatie Families for Joy, een partner van CARE. “Vrouwen die verkracht zijn kunnen hier met niemand over praten uit angst om belachelijk gemaakt te worden. Jonge meisjes moeten sekswerk verrichten om geld voor hun familie te verdienen. Anderen worden gedwongen om te trouwen of gaan de prostitutie in om te kunnen overleven.”
“De situatie is zeer ernstig en zal blijven verslechteren – tenzij er nu actie wordt ondernomen.”
Nelly Kongo, oprichtster Families for Joy
In en rondom vluchtelingenkampen in Lushagala en Kanyarucinya, waar CARE DRC actief is in samenwerking met lokale partners, is er een zorgwekkende toename van fysiek en seksueel geweld tegen vrouwen en meisjes door toedoen van Congolese rebellen. Gemiddeld worden er dagelijks 20 meldingen gemaakt, waarbij meer dan 90 procent van de slachtoffers vrouwen en meisjes zijn. Maar we weten dat dit slechts het topje van de ijsberg is.
Door het gebrek aan veilig onderdak slapen veel gezinnen buiten. Hierdoor lopen kinderen het risico ontvoerd te worden, terwijl vrouwen te maken krijgen met ziektes en infecties als gevolg van seksueel geweld. Door overvolle toiletten en het gebrek aan schoon water in de kampen moeten vrouwen en meisjes vaak lange afstanden afleggen voor noodzakelijke faciliteiten. Ook in hun zoektocht naar water en hygiëne lopen zij een verhoogd risico op seksueel geweld en ziektes.
Daarnaast kunnen veel meisjes niet naar school. In plaats daarvan worden ze gedwongen om in bordelen te werken, waar ze ongeveer $1 per dag verdienen om hun families te ondersteunen. Het aantal meldingen van kinderverkrachting neemt hierdoor enorm toe. Verder moeten sommige meisjes onder druk van hun ouders trouwen, waardoor het aantal vroegtijdige en ongewenste zwangerschappen ook oploopt.
Een ander groot probleem is het tekort aan voedsel – de voedselcrisis in de Democratische Republiek Congo is een van de ergste ter wereld. Meer dan 2,8 miljoen kinderen en 605 duizend zwangere of zogende vrouwen dreigen ondervoed te raken. Als gevolg hiervan hebben vrouwen vaak geen andere keuze dan terug te vallen op schadelijke manieren om te overleven en hun gezin te voeden. Denk aan het overslaan van maaltijden of zelfs prostitutie.
Toegang tot humanitaire hulp is cruciaal voor Congolese vrouwen
“De realiteit voor Congolese vrouwen en meisjes is een regelrechte nachtmerrie,” zegt Sidibe Kadidia, landendirecteur CARE DRC. “Er is dringend behoefte aan meer humanitaire hulp die prioriteit geeft aan de bescherming, gezondheid en economische zelfredzaamheid van vrouwen en meisjes. Er is alleen een enorm tekort aan budget – nog maar 26 procent van het nodige bedrag is gefinancierd – waardoor het humanitaire werk niet volledig kan worden uitgevoerd.”
“We dringen er bij de internationale gemeenschap op aan om prioriteit te geven aan de specifieke behoeften van vrouwen en meisjes, met name degenen die (seksueel) geweld hebben overleefd,” voegt Kadidia toe. “Zo moeten we ons allemaal inzetten voor hun gelijkwaardige en veilige deelname aan besluitvorming en eerlijke kansen op een leiderschapspositie. Daarnaast moeten we de daders van geweld ter verantwoording roepen. Tot slot moeten we ervoor zorgen dat de financiering voor lokale, door vrouwen geleide organisaties – die unieke kennis hebben en vaak in levensgevaarlijke omstandigheden werken – wordt verhoogd.”
“Om een einde te maken aan het lijden van Congolese vrouwen en meisjes, moet er ongehinderde toegang tot humanitaire hulp komen.”
Sidibe Kadidia, landendirecteur CARE DRC
Per eind juli 2024 is een humanitaire wapenstilstand afgesproken tussen de landen in de regio die betrokken zijn bij het conflict in Oost-Congo. CARE verwelkomt deze wapenstilstand en roept alle partijen op om te werken aan een permanent staakt-het-vuren.
Tot slot eist CARE een veilige doorgang voor zowel het verlenen van noodhulp als het versterken van gemeenschappen, bijvoorbeeld door hen te ondersteunen in het verbouwen van hun eigen voedsel. Ook moeten er veilige plekken komen waar overlevenden kunnen genezen en toegang hebben tot mentale zorg. Het investeren in vrouwen zorgt ervoor dat zij beschermd zijn tegen uitbuiting en geweld, en dit komt vaak ook ten goede van het gezin en zelfs de gemeenschap. Een betere toekomst voor de bevolking van de Democratische Republiek Congo is binnen handbereik, maar vereist wel collectieve actie.
