Filipijnen: Na jaren conflict, richt een inheemse gemeenschap zich nu op vrede

Op Mindanao, het op één na grootste eiland van de Filipijnen, woedt al tientallen jaren een conflict binnen de inheemse Talaandig gemeenschap. Wat in 2000 begon als onenigheid over de verdeling van land, werd uiteindelijk een groot conflict over grondstoffen, ideologie en leiderschap. Dit leidde vervolgens tot geweld, ontheemding en zelfs doden. Nu de natuurlijke bronnen die al schaars waren door klimaatverandering mogelijk nóg schaarser worden, leek een verdere escalatie onvermijdelijk – maar niets is minder waar. Meer dan 20 jaar na het begin van deze strijd, zetten alle partijen zich in voor verzoening en vrede.   

Tijd om een diepe kloof te dichten  

De Talaandig is een kleine inheemse stam die tegenwoordig uit minder dan 2 duizend families bestaat. Door het conflict moesten sommigen van hen diep de bossen van Mindanao invluchten, waardoor hun toegang tot onderwijs en basisvoorzieningen alsmaar minder werd. Tegelijkertijd hebben vele jongeren binnen de gemeenschap moeite om hun traditionele levenswijze en culturele identiteit te behouden. Zij worden gediscrimineerd en hebben beperkte mogelijkheden om zich te ontwikkelen en in hun levensonderhoud te voorzien. Keer op keer probeerde de stam het conflict op te lossen, maar dit mislukte telkens weer vanwege het gebrek aan middelen en het terugkerende geweld. Daar kwam deze maand echter verandering in.  

Onder leiding van de Nationale Commissie voor Inheemse Volken en het BRIDGE-project – een project voor vredesopbouw dat wordt geïmplementeerd door CARE en haar lokale partners met steun van de Europese Unie – kwamen de groepen binnen de Talaandig gemeenschap onlangs bijeen voor een vredesdialoog. Het doel? Om de huidige diepe kloof te overbruggen door open en respectvol te praten over niet alleen het verleden, maar ook hoe ze zich weer kunnen verenigen. 

“We kunnen de pijn en schade die dit conflict heeft toegebracht niet negeren, maar ik geloof echt dat we door deze vredesdialoog eindelijk kunnen beginnen met helen.”

In een vredesdialoog komen het verleden en de toekomst samen 

Om de vredesdialoog bij te wonen, moesten de meeste deelnemers een hele dag reizen. Voor sommige mensen, die in de meest afgelegen gebieden wonen, duurde de reis zelfs twee dagen. De kans op vrede – iets waar velen zich al jaren op hadden voorbereid, ondanks dat het lange tijd onmogelijk leek – was de intensieve reis meer dan waard. 

Het evenement, dat werd bemiddeld door medewerkers van het BRIDGE-project, begon met een traditionele ceremonie om vrede en eenheid op te roepen, geleid door de stamoudsten. Vervolgens spraken de stamhoofden, en later andere mannen, vrouwen en jongeren, over zowel de oorzaak en geschiedenis van het conflict als de impact van het conflict op hun gemeenschap. Ook deelden ze belangrijke prestaties, zoals twee jongeren die afgestudeerd zijn en nu als leraar werken – een mooi en hoopvol verhaal dat niet alleen anderen inspireert, maar ook als bewijs dient dat mensen binnen de Talaandig stam veel kunnen bereiken als ze de kans daartoe krijgen. 

Gedurende de dag klonken de stemmen van de vrouwen binnen de gemeenschap luid en duidelijk. Niet alleen documenteerden ze de hele dialoog tot in de details, ze deelden ook belangrijke informatie over de geschiedenis van de stam. Daarnaast hielpen de vrouwen vele mensen vooruit te kijken door hen te laten zien hoe ze hun oude wonden kunnen helen. Dit gaf een optimistische wending aan de discussie. Daarmee benadrukt dit evenement andermaal hoe belangrijk het is dat vrouwen betrokken worden bij besluitvorming en verzoening.  

Focus op de toekomst  

Wat is de uitkomst van de vredesdialoog? Een voorlopig akkoord over onder andere de verdeling van het land, onderwijs voor kinderen en andere toekomstige generaties, en gelijke toegang tot natuurlijke hulpbronnen. Tot slot zijn beide partijen verplicht om de vrede te bewaren en toekomstige conflicten te voorkomen.  

Deze mijlpaal markeert een belangrijk nieuw hoofdstuk voor de Talaandig stam. “Vanaf nu zullen er geen levens meer verloren gaan,” zei de leider van de ene groep. “We kunnen de pijn en schade die dit conflict heeft toegebracht niet negeren, maar ik geloof echt dat we door deze vredesdialoog eindelijk kunnen beginnen met helen,” benadrukte een andere leider.

Van noodhulp bieden, naar vrede heropbouwen

Deze gebeurtenis laat zien wat ons werk op het gebied van humanitaire hulp, duurzame ontwikkeling en vredesopbouw teweeg kan brengen en hoe verschillende initiatieven op elkaar kunnen voortbouwen. In Mindanao werkt CARE samen met internationale en lokale partners aan twee projecten die zijn ontworpen om elkaar aan te vullen: terwijl het ACCESS-project humanitaire hulp biedt, is het BRIDGE-project gericht op vredesopbouw. Beide projecten worden gesteund door de Europese Unie.  

In de maanden voor de vredesdialoog kreeg een groep binnen de Talaandig gemeenschap humanitaire hulp op het gebied van voedsel, onderdak, gezondheidszorg, schoon water en sanitaire voorzieningen, en burgerregistraties door middel van het ACCESS-project. De groep kampte al jaren met aanhoudend geweld en discriminatie. Hun leider zag een kans en verzocht medewerkers van het project of zij hen konden helpen de discussie met de rest van de stam aan te gaan. Zo kwam uiteindelijk de samenwerking tussen de Nationale Commissie voor Inheemse Volken, het BRIDGE-project en de Talaandig stam tot stand – en daarmee hopelijk ook langdurige vrede.