Getuigen in Gaza: “Rafah overtreft alles dat ik ooit gezien heb”

Het geweld in Gaza gaat onverminderd door. Miljoenen mensen zijn op de vlucht en leven in continue angst. Vluchtelingenkampen zijn overvol en er is amper medische zorg, drinkwater of voedsel. Een medewerker van CARE doet verslag van de onvoorstelbare situatie:

“Voordat ik naar Gaza ging werd me verteld dat het enorm belangrijk zou zijn om me emotioneel voor te bereiken op wat ik zou gaan zien en horen. Ik heb de afgelopen 20 jaar in talloze ramp- en conflictgebieden gewerkt. Ik heb slachtoffers van oorlogen, natuurgeweld en hongersnoden gezien in onder andere Afghanistan, Syrië, Somalië, Nigeria en Irak.

Ik volgde het nieuws over de voortdurende bombardementen in Gaza op de voet, en ik wist dat de gehele bevolking, 2,2 miljoen mensen, op de rand van een hongersnood staat. Ik wist dat meer dan 100.000 mensen dood, gewond of vermist zijn. Ik wist ook dat er slechts beperkte medische zorg is en er een groot tekort aan schoon water en veilige schuilplaatsen is. Toch kon niets me voorbereiden op wat ik heb gezien tijdens mijn vijfdaagse missie in Rafah, waar ik ons team ondersteunde bij het opschalen van onze noodhulp.

“Ik heb in talloze ramp- en conflictgebieden gewerkt. Toch kon niets me voorbereiden op wat ik zag in Gaza.”

CARE-medewerker die Rafah, Gaza bezocht

De aankomst in Gaza

Vroeg in de ochtend vertrok ik vanuit Caïro. Na vele uren rijden en wachten en na talloze checkpoints te hebben gepasseerd, bereikte ik de grens met Gaza. Het eerste dat me opviel toen ik de grensovergang bij Rafah naderde, was de rij vrachtwagens die zich zo ver als ik kon kijken voor me uitstrekte.

Ik wist dat er gemiddeld slechts zo’n 100 tot 150 vrachtwagens per dag Gaza binnen kunnen komen, terwijl er meer dan 500 per dag nodig zijn om in de basisbehoeften van de mensen in de Gazastrook te kunnen voorzien. Maar bij het zien van deze rij met mijn eigen ogen, stokte mijn adem in mijn keel. Al deze vrachtwagens, gevuld met voedsel, bouwmaterialen voor onderdak, hygiëneproducten en warme dekens, alle spullen die mensen zo hard nodig hebben, staan hier simpelweg vast omdat de toegang tot humanitaire hulp alsmaar wordt geweigerd en belemmerd.

Onderweg naar Rafah zag ik de ravage van platgebombardeerde huizen. Ongeveer 70 procent van de huizen in Rafah is verwoest, en ik kan mezelf alleen maar voorstellen hoeveel erger de situatie in het noorden is, wat een ‘maanlandschap van oorlog’ wordt genoemd. Rafah is slechts 65 km² groot – minder dan de helft van Liechtenstein – en is de thuisbasis van meer dan 1,4 miljoen mensen die op de vlucht zijn voor het geweld in Khan Younis en andere gebieden. Voor de recente escalatie van de oorlog woonden er ongeveer 260.000 mensen in Rafah. De Verenigde Naties noemde Rafah onlangs een “snelkookpan van wanhoop”, wat een juiste manier is om de situatie te omschrijven.

Overspoelde straten in Rafah

Ik was geschokt door het enorm aantal mensen in Rafah, waarvan velen gevlucht zijn voor het geweld verder in het noorden van Gaza en sommigen zelfs al meerdere keren moesten vluchten. Overal zijn mensen, die met plastic zeilen geïmproviseerde schuilplaatsen maken langs de kant van wegen. Ze kregen van het Israëlische leger te horen dat ze hun huizen en schuilplaatsen moesten ontvluchten. Volgens sommigen werd hen verteld niets mee te nemen.

Schuilplaatsen in scholen, buurthuizen en ziekenhuizen zitten vol, dus mensen maken nu – overal waar ruimte is – hun eigen geïmproviseerde schuilplaatsen. Elke dag dat ik in Rafah was groeide het aantal mensen. Ik zag het in de straten waar we doorheen reden. Tegen de tijd dat ik weer vertrok was de uitbreiding van het aantal opgezette schuilplaatsen duidelijk zichtbaar.

Veel van de gezinnen die naar Rafah zijn gevlucht, kwamen alleen met de kleren die ze droegen. Je ziet kinderen in zomerkleding, op blote voeten of op sandalen in de koude wintermaanden. De prijzen op de markt zijn gemiddeld met 600 procent gestegen, en veel producten zijn helemaal niet verkrijgbaar. Mensen vertelden me dat er geen luiers, kinderkleding, babyvoeding of sandalen zijn.

“Veel mensen zijn zo vaak voor bommen en verwoesting gevlucht dat de zolen van hun schoenen compleet verdwenen zijn.”

CARE-medewerker die Rafah, Gaza bezocht

Velen zijn zo vaak voor bommen en verwoesting gevlucht dat de zolen van hun schoenen compleet verdwenen zijn. Ik hoorde verhalen van families die schoenen verhuren aan andere families die helemaal geen schoenen meer hedden. Om naar de markt te lopen of ergens water te halen betalen sommige mensen een uurtarief voor schoenen, zodat ze niet op hun blote voeten hoeven te lopen.

“Nooit eerder heb ik zoveel wanhoop gezien”

Nooit eerder heb ik zoveel wanhoop gezien. De plastic zeilen die mensen opzetten zijn kwestbaar voor regen en wind, terwijl de temperaturen ’s nachts richting het vriespunt dalen. 10% van de mensen in Gaza lijdt al aan ernstige luchtwegaandoeningen, en honderdduizenden mensen hebben diarree. Het is een wonder dat er nog geen cholera is uitgebroken.

Wat ik nooit zal vergeten, is de blik op de gezichten van mensen. Je ziet de stress en het verdriet letterlijk op hun gezichten staan. Ik zal nooit de angstige blikken van ouderen vergeten, en de ogen van moeders die alle hoop lijken te hebben verloren. Iedere minuut die ik doorbracht in Gaza hoorde ik het luide gezoem van drones, soms onderbroken door het geluid van grotere bemande vliegtuigen, explosies, gehuil, gejammer en oorverdovend geschreeuw. Terwijl je langs de ezelskarren komt op straat, zie je vrouwen en kinderen met lege blikken en gezichtsuitdrukkingen die ik alleen ken van mensen met posttraumatische stressstoornissen.

De impact van humanitaire noodhulp

Te midden van al deze wanhoop, honger, angst en verdriet, gaf mijn werk met mijn collega Saaed en onze lokale partners in Gaza me hoop. Ik zag de impact van ons werk en wat er mogelijk is wanneer noodhulp doorkomt. Saaed leidt ons werk in Gaza, en dankzij hem en zijn onvermoeibare inspanningen hebben we meer dan 170.000 mensen bereikt met water, hygiënepakketten, medische ondersteuning en spullen om schuilplaatsen van te maken.

“Dankzij de onvermoeibare inspanningen van Saaed hebben we 170.000 mensen bereikt met water, hygiënepakketten, medische ondersteuning en spullen om schuilplaatsen van te maken.”

CARE-medewerker die Rafah, Gaza bezocht

Humanitaire medewerkers zoals Saaed werken dag en nacht om honderdduizenden mensen in nood te ondersteunen, ondanks de voortdurende dreiging dat ze zelf gewond zullen raken. Sinds oktober zijn er meer dan 150 humanitaire medewerkers overleden in Gaza. Saaed vertelde me dat zijn kinderen hem iedere ochtend smeken om niet weg te gaan als hij hen gedag zegt. Zijn toewijding is ontzettend groot, maar maakt tegelijkertijd het zien van de honderden vrachtwagens die wachten om Gaza binnen te mogen nog moeilijker om te zien.

Terwijl ik in Gaza was, kwamen twee van onze vrachtwagens met materialen voor schuilplaatsen eindelijk aan bij ons magazijn. Op dat moment zag ik de gezichtsuitdrukkingen van Saaed en onze andere partners veranderen in opluchting; een kleine prestatie die ons de chaos even deed vergeten. Binnen enkele uren waren mijn collega’s bezig met het plannen van de distributie om ervoor te zorgen dat alles zo snel mogelijk terechtkomt bij degenen die dat het hardst nodig hebben.

Het was moeilijk om Gaza weer te verlaten, vooral wetende dat ook Rafah binnengevallen zou kunnen worden en mijn collega’s en de meer dan één miljoen andere mensen die daar wonen nergens naartoe kunnen. Het is duidelijk wat Palestijnse families nodig hebben. Ze hebben een blijvend staakt-het-vuren, een einde aan deze oorlog, water, voedsel, medicijnen en een veilige slaapplek nodig. Degenen die het geweld hebben overleefd hebben dit nodig om te kunnen blijven overleven.

Een staakt-het-vuren is NU nodig

Op dit moment kunnen we maar heel weinig. Mijn collega’s in Gaza leven niet alleen in een gruwelijke oorlog, maar kunnen ook slechts de noodhulp leveren die toegestaan wordt. De vrouwen, mannen en kinderen die ik heb gezien en waarmee ik gesproken heb, de mensen die zo wanhopig op zoek zijn naar medicijnen voor hun geliefden, die hun kinderen willen voeden en hen willen toestoppen onder een warme deken tijdens de koude winternachten, kunnen simpelweg sterven door honger en ziekten, puur omdat de toegang tot hulp wordt geweigerd en belemmerd.

“Degenen die het geweld hebben overleefd, kunnen alsnog sterven, puur omdat de toegang tot hulp geweigerd wordt.”

CARE-medewerker die Rafah, Gaza bezocht

We hebben NU een permanent staakt-het-vuren nodig om verdere burgerslachtoffers te voorkomen en ons werk veilig uit te kunnen voeren. Palestijnen in Gaza hebben meer geleden dan ik ooit mogelijk had geacht.”

CARE in Gaza

CARE is sinds 1948 actief in West Bank en Gaza. We kennen de situatie en brengen levens in veiligheid waar we kunnen. We komen snel in actie en doen wat nodig is om mensen in nood bij te staan. CARE West Bank/Gaza verleent humanitaire noodhulp, zoals water, voedsel en medische zorg, in het gebied. Daarnaast heeft CARE West Bank/Gaza langlopende projecten in Gaza die zich richten op de economische ondersteuning van vrouwen en jongeren.

Sinds de escalatie van het conflict heeft CARE in Gaza onder meer hygiënepakketten, dekens, matrassen en drinkwater geleverd aan meer dan 91 duizend vluchtelingen. Daarnaast hebben we meer dan 60 duizend mensen bereikt met medische zorg, waaronder medicatie, medische instrumenten en eerste hulpservices.