Hoe CARE wereldwijd vrede, veiligheid en de positie van vrouwen versterkt 

Wanneer vrouwen betrokken zijn bij vredesprocessen, is de kans dat de vrede lang standhoudt 20-35 procent groter. Het betrekken van alle groepen in een samenleving zorgt er bovendien ook voor dat nieuwe conflicten vaker worden voorkomen en dat er een sterke economie kan ontstaan. Dit is de kracht van het Vrouwen, Vrede en Veiligheid programma dat CARE in partnerschap met de Nederlandse overheid in verschillende landen uitvoert.

Juist op dit moment, nu bijvoorbeeld in de Democratische Republiek Congo (DRC) conflicten in hevigheid toenemen, is het extra belangrijk dat er oog is voor de behoefte van vrouwen en meisjes en dat ze de kans krijgen om een grotere rol te spelen in vredesopbouw.

Toegewijd aan het versterken van vrouwen, vrede en veiligheid 

Al jarenlang werkt CARE Nederland in Jemen, de Democratische Republiek Congo (DRC), en Burundi aan het bevorderen van veilige en inclusieve samenlevingen. Via verschillende projecten versterken we niet alleen het maatschappelijk middenveld, maar zorgen we er ook voor dat gemarginaliseerde groepen, zoals vrouwen en meisjes, actief bij herstel- en vredesprocessen worden betrokken. Zij staan namelijk aan specifieke risico’s bloot, bijvoorbeeld tijdens plunderingen, in opvangkampen, en tijdens hun zorg voor kinderen en andere familieleden.  

Ondanks het feit dat conflict en geweld nog niet zijn uitgebannen, zijn er ook mooie successen behaald dankzij de inclusieve aanpak van het Vrouwen, Vrede en Veiligheid partnerschap met de Nederlandse overheid. Benieuwd naar de impact? Blijf dan lezen!  

Een veilig platform voor jongeren 

In Jemen werkt CARE samen met internationale en nationale organisaties aan het versterken van het maatschappelijk middenveld en het verbeteren van de positie van kwetsbare groepen. Terwijl CARE technische kennis en middelen deelt, nemen onze partners in Jemen het voortouw. Dankzij hun nauwe banden met lokale gemeenschappen, weten zij als geen ander welke steun nodig is en hoe we effectief kunnen samenwerken met de mensen die we willen bereiken. 

Een van die partners is Manasati30, een online platform dat een vrije en veilige ruimte voor Jemenitische jongeren biedt. Sinds de start van de samenwerking in 2020 heeft het platform een actieve online community opgebouwd, die maandelijks communiceert via enquêtes en kennisdeling.

Jongeren uit het hele land zijn actief op dit platform om anoniem hun mening te geven over gevoelige sociale en politieke thema’s – zonder bang te hoeven zijn voor negatieve gevolgen – en kunnen hier daarna veilig meer informatie over vinden. Daarnaast worden er ook offline debatten georganiseerd om de volgende generatie Jemenitische leiders te leren hoe ze hun stem kunnen laten horen. 

“Dit partnerschap heeft veel deuren voor ons geopend,” zegt Elyas Khan, de directeur van Manasati30. “We zijn het enige platform in Jemen dat dit doet – en we zijn er de hele week voor de mensen. Dag in, dag uit.” 

Voor Jemenitische gemeenschappen, die na bijna 10 jaar conflict streven naar een veilige en stabiele toekomst, zijn samenwerkingen met internationale organisaties dus van groot belang. 

Rolmodellen in tijden van conflict 

Na een opmars van weken heeft het rebellenleger M23 momenteel de belangrijke Oost-Congolese stad Goma in handen. In de maand januari 2025 zijn al honderdduizenden mensen voor geweld op de vlucht geslagen.

Sinds 2016 werkt CARE in Democratische Republiek Congo (DRC) samen met Sauti Ya Mama Mukongomani (SMM) en Parlements d’Enfants (PARDE) onvermoeibaar aan de bescherming van vrouwen en meisjes en het versterken van de politieke invloed van vrouwen.Dat gebeurt via het MAnU-project – MAnU is de afkorting van ‘Mwanamke Amani na Usalama’, wat ‘vrouwen, vrede en veiligheid’ betekent in het Swahili. In de huidige situatie in Oost Congo lijken vrede en veiligheid voor vrouwen helaas verder weg dan ooit. Bij de oplopende spanningen krijgen juist vrouwen en meisjes het zwaar te verduren: zij lopen een groot risico om slachtoffer te worden van beroving, uitbuiting, moord en verkrachting. 

Hoe bescheiden ook, via het MAnU project zijn er wel successen geboekt om vrouwen beter te beschermen tegen deze risico’s. Door gesprekken met lokale en provinciale autoriteiten zijn er bijvoorbeeld meer vrouwen benoemd op posities van openbaar bestuur. Het aandeel vrouwen dat deel uitmaakt van FARDC,  het nationale leger, is toegenomen. Ook in de vluchtelingenkampen zijn de woordvoerders en coördinatoren vaker vrouw. 

In het vluchtelingenkamp Buhimba in Goma, waar vele duizenden ontheemde mensen wonen, werd de Congolese autoriteiten gevraagd meer vrouwen te betrekken bij de vertegenwoordiging van vluchtelingen. En met succes! Een vrouw vertegenwoordigt nu het hele kamp, terwijl een andere vrouw haar als adjunct kan ondersteunen wanneer nodig. Verder zijn er 15 vrouwen die ieder zo’n 50 gezinnen vertegenwoordigen. 

Deze vrouwen zorgen er samen voor dat er in de kampen aandacht is voor de veiligheid en specifieke behoeften van vrouwen en meisjes. Maar er is ook een ander positief effect: door hun functies zijn deze vrouwen rolmodellen voor andere vrouwen en meisjes. 

Het MAnU-project benadrukt ook dat mannen een positief rolmodel in hun gemeenschap kunnen zijn door zich in te zetten voor gelijkwaardigheid. Samen met onze partner PARDE organiseren we focusgroepen om te praten over positieve mannelijkheid. Hier leren mannelijke deelnemers hoe ze binnen het gezin en de gemeenschap vrouwen en meisjes meer erkenning en ruimte kunnen geven, en hierbij een voorbeeld kunnen zijn voor anderen. 

“Vrouwen zijn goede financiële managers in huishoudens en openbare en privé-instellingen. Vertrouw hun geld toe en je zult niet teleurgesteld zijn,” zei een van de voorvechters van positieve mannelijkheid uit Goma. 

Nauwe samenwerking zorgt voor succes

De samenwerking tussen zowel mannen als vrouwen, en lokale en internationale organisaties is dus wat het Vrouwen, Vrede en Veiligheid partnerschap tot een succes heeft gemaakt de afgelopen jaren en waar hele gemeenschappen van profiteren. Oorlog en conflict maakt slachtoffers onder de hele bevolking, maar vrouwen en meisjes lijden vaak het meest. Daarom is het belangrijk dat vrouwen meedenken en meepraten over maatregelen en optreden als vredesonderhandelaars.

Bouwen aan duurzame vrede is extra waardevol op momenten dat de vrede het verst weg lijkt, zoals op dit moment in Oost-Congo. Daarom is het essentieel dat de samenwerking tussen de Nederlandse overheid en humanitaire organisaties zoals CARE wordt voortgezet. Juist nu!