Jemen: Vrouwen leiden de strijd voor gelijkheid
Het conflict in Jemen – dat inmiddels al tien jaar voortduurt – heeft geleid tot een enorme humanitaire crisis die miljoenen mensen raakt. Vrouwen en meisjes dragen de zwaarste last: door de aanhoudende oorlog zijn hun rechten en vrijheden op verschillende vlakken beperkt en is genderongelijkheid sterk toegenomen. In deze ingewikkelde context biedt de Jemenitische SOS Foundation for Development een zeer belangrijk tegengeluid voor degenen in de meest kwetsbare situaties. Deze Vrouwenmaand zetten wij Najiba Al Nagar, een moedige leider binnen deze maatschappelijke organisatie, in de schijnwerpers.
Jemenitische organisaties streven naar vrede
De SOS Foundation for Development is een van de partners die actief betrokken zijn bij CARE’s Vrouwen, Vrede en Veiligheid-programma, een initiatief dat structurele ongelijkheden en geweld tegen vrouwen en meisjes aanpakt in Arabische landen die door conflict zijn getroffen. Dit programma stelt vrouwen en meisjes in staat hun rechten en vrijheden op te eisen en hun stem te laten horen in de besluitvorming over vrede en veiligheid in hun land.
Ondanks de krimpende maatschappelijke ruimte en het aanhoudende geweld, zet de SOS Foundation for Development zich in voor het leiderschap van Arabische vrouwen en meisjes om zo blijvende verandering en een rechtvaardige en gelijkwaardige toekomst voor iedereen te realiseren.
Hun werk, als onderdeel van het Vrouwen, Vrede en Veiligheid-programma, is onmisbaar. Waarom? Omdat vrouwen in Jemen systematisch worden uitgesloten van het politieke proces. Ook mogen zij zelden deelnemen aan vredesprocessen en beleidsvoering. Deze uitsluiting – slechts een manier waarop de positie van vrouwen worden beperkt – legt hen niet alleen het zwijgen op, maar belemmert ook de ontwikkeling van inclusieve en duurzame oplossingen voor het conflict.
Najiba Al Nagar, een toegewijde leider bij de SOS Foundation for Development, werkt onvermoeibaar aan het veranderen van deze harde realiteit in Jemen. Maar dit is niet zonder uitdagingen: “De situatie wordt steeds moeilijker voor maatschappelijke organisaties omdat het maatschappelijk middenveld al sinds het begin van het conflict wordt ingeperkt,” vertelt Najiba.
Ondanks dit enorme obstakel bereikte haar organisatie een belangrijke doorbraak.
De SOS Foundation for Development richtte zich op het trainen van leden van gemeenschapscommissies, die in 2017 in Aden werden opgericht om lokale conflicten op te lossen. “We werkten samen met 3 duizend vrouwen en mannen binnen deze commissies, maar vrouwen waren destijds slechts symbolische deelnemers,” legt Najiba uit. Dit motiveerde haar organisatie om veranderingen door te voeren.
“Wij introduceerden de VN-Resolutie 1325*, verlegden de focus naar het versterken van leiderschap en bespraken het belang van beschermende maatregelen voor vrouwen. Verder benadrukten we de ware betekenis van gelijkwaardige deelname en initieerden samenwerkingen met mannen om hun houding te veranderen en hen meer te betrekken bij het Vrouwen, Vrede en Veiligheid-programma,” voegt Najiba toe.
Dankzij hun inspanningen heeft de stichting 365 vrouwen – waaronder vrouwen met een handicap – in staat gesteld om leiderschapsrollen op zich te nemen binnen deze commissies en actief deel te nemen aan besluitvorming en vredesprocessen. “Met toewijding en geduld kunnen geweldige resultaten worden behaald. Het veranderen van houdingen en winnen van harten kost tijd, maar uiteindelijk is het alle moeite waard,” zegt Najiba.
Een maatschappelijke beweging voor gelijkwaardigheid
In november 2024 organiseerde het Vrouwen, Vrede en Veiligheid-consortium – waaronder Oxfam, PAX, War Child en CARE – een vierdaags leerevenement in Amman, Jordanië. Dit evenement bracht partners en deelnemers uit Palestina, Jordanië, Libanon, Jemen, Irak en Syrië samen om belangrijke vraagstukken binnen het programma te bespreken. Daarnaast lag de nadruk op het stimuleren van innovatieve feministische methoden en het ontwikkelen strategieën die de rol van vrouwen in vredesprocessen versterken en hun belangen systematisch behartigen.
“Dit evenement was een waardevolle kans om niet alleen van andere landen te leren, maar ook onze eigen unieke uitdagingen onder de loep te nemen,” benadrukt Najiba.
Het team uit Jemen vond vooral inspiratie in de instrumenten om verantwoording af te dwingen, die tijdens het evenement werden besproken. “In Palestina zijn deze instrumenten ontworpen om de Israëlische bezetting ter verantwoording te roepen,” vertelt Najiba. “Wij willen een soortgelijke aanpak hanteren om besluitvormers in ons land aansprakelijk te stellen.”
Daarnaast benadrukt ze de noodzaak van samenwerkingen en (nationale en internationale) betrokkenheid op de lange termijn: “Dit evenement heeft ons doen inzien dat de implementatie van het Vrouwen, Vrede en Veiligheid-programma tijd zal kosten. Het gaat niet alleen om het vormen van een vrouwenbeweging – het gaat om het creëren van een maatschappelijke beweging, waarbij iedereen zich inzet om beleidsmakers ervan te overtuigen dat de onderdelen van het Vrouwen, Vrede en Veiligheid-programma ingevoerd moeten worden.”
Najiba’s visie hiervoor is helder: “Vrouwen in Jemen beschikken over een schat aan kennis over de behoeften van vrouwen – om te beginnen met het formuleren van vrede in genderbewuste taal.” Met deze woorden benadrukt ze de dringende behoefte aan inclusieve, contextuele en goed gefinancierde inspanningen om vrouwenrechten te bevorderen, in Jemen en wereldwijd.
* Resolutie 1325, die in 2000 door de Verenigde Naties werd aangenomen, benadrukt het belang van de rol van vrouwen in vredes- en veiligheidsprocessen en roept op tot hun volledige en gelijkwaardige participatie in het voorkomen en oplossen van conflicten.
Dit verhaal is gecreëerd door Suhaib Jarrar, Senior Media and Communications Officer bij Oxfam.
