Soedan: Een jaar lang conflict dat vrouwen en meisjes treft als geen ander  

Al een jaar lang is Soedan in de greep van een gewelddadig conflict, wat de lokale samenleving volledig heeft verwoest en verschrikkelijke gevolgen heeft gehad voor miljoenen mensen – niet alleen in Soedan, maar ook in buurlanden als Tsjaad, die zelf al kampen met moeilijke humanitaire problemen. Mensen hebben hun levensonderhoud verloren, gezondheidszorg en andere infrastructuur zijn ingestort, er heerst voedselonveiligheid, en er is sprake van een dreigende hongersnood. Zoals vaak het geval is in tijden van crisis, worden vrouwen en meisjes onevenredig hard getroffen. Zo heeft dit conflict geleid tot een grote toename in gendergerelateerd geweld, waardoor er wordt gesproken van een “oorlog tegen vrouwen”. 

Gendergerelateerd geweld is een veelgebruikt wapen in dit conflict  

In het artikel “Because They Are Women: How the Sudan conflict has created a war on women and girls” onthullen CARE en een aantal partnerorganisaties hoe seksueel geweld veelal wordt ingezet als wapen in het conflict in Soedan. De verhoogde risico’s van gendergerelateerd geweld zijn overal aanwezig: van huizen in conflictgebieden tot de overvolle kampen waar mensen naartoe zijn gevlucht voor hun veiligheid.  

Als gevolg hiervan lopen vrouwen en meisjes een nog groter risico op (seksueel) geweld, uitbuiting en ontbering, terwijl hun toegang tot zorg op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid – wat van levensbelang kan zijn – aanzienlijk is verminderd. Sinds april 2023 is de vraag naar deze gezondheidsdiensten gestegen van 3,1 miljoen naar 6,7 miljoen. Slechts een fractie van degenen die hulp nodig hebben krijgt adequate ondersteuning. Daarnaast staan buurlanden voor vergelijkbare uitdagingen bij het bieden van gespecialiseerde zorg aan vrouwelijke vluchtelingen. 

“We zijn getuige van een oorlog tegen vrouwen en meisjes, te midden van een vreselijke golf van geweld voor het hele land.”

Abdirahman Ali, landendirecteur CARE Soedan

“Zelfs vóór dit conflict leefden een verbijsterende 3 miljoen vrouwen en meisjes in angst voor seksueel of gendergerelateerd geweld (GGG),” voegt Ali toe. “Dit aantal is nu met bijna 60 procent gestegen, met een toenemende behoefte aan GGG-diensten als gevolg. Dit shockerende getal legt niet alleen de wrede realiteit van dit conflict bloot, maar ook de enorme lasten die de schouders van Soedanese vrouwen en meisjes moeten dragen, vooral degenen die gedwongen zijn hun huizen te ontvluchten. Met elke dag die voorbijgaat, wordt de situatie alsmaar erger.” 

Naast geweld, heerst de dreiging van hongersnood in Soedan

Terwijl het conflict voortduurt, komen miljoenen Soedanezen steeds dichter en dichter bij hongersnood. Door het conflict zijn ruim 8,5 miljoen mensen ontheemd geraakt, wat de lokale landbouwproductie heeft ontwricht en tegelijkertijd de toegang tot cruciale voedselvoorzieningen heeft belemmerd. De hartverscheurende inschatting is dat er op dit moment minstens 730 duizend kinderen zijn die in de komende maanden dreigen te sterven door ernstige ondervoeding – en er is een reële kans dat dit getal blijft oplopen.  

Vrouwen, die vaak een centrale rol spelen in de landbouwproductie, worden onevenredig getroffen door deze ontwrichting. Niet alleen verliezen ze belangrijke middelen van bestaan en inkomsten, maar ze worden ook geconfronteerd met grotere uitdagingen bij het betreden van markten vanwege maatschappelijke normen en zorgen om hun veiligheid. Daarnaast krijgen zij vaak als laatste binnen hun families te eten. Ook voedselonzekerheid vergroot het risico op gendergerelateerd geweld, waardoor het nog moeilijker wordt voor vrouwen om zichzelf en hun gezinnen te voeden. 

Boeren zoals Hawa, een moeder van vijf kinderen uit Oost-Darfur, durven niet meer naar hun velden te gaan omdat ze zich zorgen maken om hun veiligheid. “We zijn bang om beroofd te worden, seksueel lastiggevallen te worden, of nog erger,” zegt Hawa. “Het conflict heeft ons leven volledig beïnvloed. We hebben nu helemaal niets meer. Mensen hebben geen geld om te kopen wat ze nodig hebben, wat ons echt raakt.” 

De verwoeste infrastructuur, verstoorde markten en ontwrichte transportnetwerken hebben een wurggreep gekregen op essentiële benodigdheden, waardoor er een vicieuze cirkel is ontstaan die de voedselproductie ondermijnt en de hongercrisis verergert. Prijzen van wat er nog in de schappen te vinden is, zijn met 83 procent gestegen.  

“Terwijl humanitaire organisaties zich onvermoeibaar inzetten om ondersteuning te bieden, worden hun inspanningen belemmerd door een gebrek aan toegang tot conflictgebieden en afnemende financiering. We hebben een staakt-het-vuren nodig om humanitaire hulpverleners in staat te stellen degenen die zich in de meest kwetsbare posities bevinden en getroffen gemeenschappen te bereiken. Zonder actie worden miljoenen Soedanese mensen geconfronteerd met de dreiging van honger,” zegt Marie David, voormalig landendirecteur voor CARE Soedan. 

Samen staan vrouwen sterk – en wij staan ze bij  

Ondanks deze immense uitdagingen, tonen vrouwen in Soedan keer op keer hun inspirerende veerkracht en moed. Terwijl internationale organisaties niet of nauwelijks hulp konden verlenen, bleven zij mensen in een kwetsbare positie de nodige ondersteuning bieden – en dat gaat tot op de dag van vandaag door.  

“Te midden van het conflict, hartverscheurende ontheemding, wijdverspreide honger, en de dreiging van hongersnood, staan vrouwen aan de frontlinie in het reageren op de crisis. Als artsen, vroedvrouwen, verpleegsters, hulpverleners en vrijwilligers bieden alledaagse individuen ondersteuning en verlichting aan degenen die lijden – zelfs ten koste van hun eigen leven. Hun toewijding getuigt van de blijvende kracht van de menselijke geest, een baken dat de verstikkende duisternis doorbreekt. We moeten hun onvermoeibare inspanningen dringend ondersteunen,” benadrukt Abdirahman.

“Onmiddellijke actie is nodig om de talrijke uitdagingen aan te pakken waarmee vrouwen en meisjes in Soedan en omliggende landen worden geconfronteerd.” 

Abdirahman Ali, landendirecteur CARE Soedan

CARE verleent noodhulp in Soedan

CARE Soedan heeft op dit moment al meer dan 116 duizend mensen bereikt met voeding en meer dan 911 duizend mensen met schoon water en sanitaire voorzieningen (WASH). CARE Soedan blijft in vier van de zes regio’s met bestaande programma’s werken. Op 12 mei jl. was 80 procent van de activiteiten van CARE operationeel. Noodhulp in de vorm van voeding voor kinderen gaan door, net zoals de steun aan zwangere en zogende moeders in 47 gezondheidscentra in Oost-Darfur, Kassala, Gedaref en Zuid-Darfur. In sommige van deze regio’s ondersteunt CARE meer dan 5 duizend vrouwen met zaden, landbouwmiddelen, kunstmest en veeteelt.