Syrië: Ontmoet de vrouwen die het herstel van hun land leiden 

Dit weekend is het 14 jaar sinds het begin van de oorlog in Syrië. De enorme impact hiervan is overal te zien: van verwoeste steden tot ontwrichte levens. Daarnaast kampt de bevolking met de gevaarlijke gevolgen van klimaatverandering, waaronder extreme droogte en hitte. Dit maakt het voor veel gezinnen, vooral die afhankelijk zijn van de landbouw, een enorme uitdaging om in hun levensonderhoud te voorzien of zelfs voldoende voedsel te hebben. In 2023 werd het land ook nog eens getroffen door verwoestende aardbevingen, wat bijna 6 duizend Syriërs het leven kostte en 600 duizend anderen hun huis. Hoewel er nu een nieuwe wind in het land waait, is de humanitaire crisis verre van voorbij.  

Hoop en veerkracht verlichten de weg naar herstel

Ondanks alle hartverscheurende krantenkoppen de afgelopen jaren, is er een nieuw hoofdstuk aangebroken in het verhaal van Syrië. In december 2024 kwam er een einde aan het Assad-regime. Daarmee is het politieke landschap compleet veranderd, maar de humanitaire crisis is verre van voorbij.  

Minstens 16,7 miljoen Syriërs – meer dan 70 procent van de bevolking – zijn al jaren afhankelijk van noodhulp. Vrouwen en kinderen dragen de grootste last: door het ineenstorten van essentiële diensten zoals gezondheidszorg en onderwijs lopen zij hoge risico’s op geweld, onderdrukking en uitbuiting en is tevens hun toekomst onzeker.  

Ondanks alle tegenspoed en de kwetsbare positie waar Syrische vrouwen veelal in verkeren, blijven zij zich onvermoeibaar inzetten voor de wederopbouw van hun gemeenschappen en leefomgeving. Zij bewijzen keer op keer dat hoop en veerkracht de weg naar herstel kunnen verlichten. Benieuwd hoe? Blijf dan lezen, want in het licht van Vrouwenmaand zetten we drie vrouwen in de schijnwerpers: Safaa, Samah en Arwa.  

Safaa’s dagelijkse strijd als moeder in Syrië

De oorlog heeft veel littekens achtergelaten op het land en in de harten van de bevolking. Voor Safaa*, een moeder van vier die in een kamp bij Aleppo woont, is het dagelijks leven sinds 2018 een strijd om te overleven. Ze vluchtte met haar gezin uit Idlib op zoek naar veiligheid, maar de omstandigheden in het ontheemdenkamp waar zij nu verblijven zijn moeilijk. 

“De koude winden snijden door de tenten in de winter,” vertelt ze aan CARE. “De vloeren zijn modderig en er is geen manier om warm te blijven.”  

Vooral voor haar kinderen is de situatie niet houdbaar. “Ze hebben warme kleren en schoenen nodig. We hebben vaak niet genoeg te eten. Soms gaan mijn kinderen met honger naar bed,” zegt ze zacht. “Het is moeilijk om te beschrijven hoe het voelt. Het is hartverscheurend – je doet alles wat je kan, maar het is nooit genoeg.” 

Tot voor kort was het gebrek aan toegang tot gezondheidszorg iets waar Safaa zich zorgen over maakte. “We waren altijd bang dat een van onze kinderen ziek zou worden. Er is geen gezondheidscentrum in de buurt en ziekenhuizen zijn heel ver weg. Toen ik zwanger raakte van mijn vierde kind maakte ik me nog meer zorgen omdat er geen vervoer beschikbaar was voor de bevalling,” zegt ze. 

CARE en haar partnerorganisatie Violet hielpen deze angst te verlichten door vervoer tussen de kampen en het Al-Amal Ziekenhuis te bieden. Dit maakte een enorm verschil voor Safaa: “Toen ik hoorde over het vervoer, voelde het alsof er een nieuwe wereld voor ons openging. Het is een levenslijn voor alle vrouwen, maar vooral voor mijn kinderen.” 

“Hier leven en werken is niet makkelijk” 

In het Al-Amal ziekenhuis wijdt Samah*, een 45-jarige neonatale verpleegkundige, zich aan de zorg voor pasgeboren baby’s en hun moeders. Ook zij vluchtte voor het geweld in haar geboortestad. Nu is haar leven een evenwichtsoefening: anderen helpen terwijl ze dezelfde uitdagingen aangaat als degenen die ze steunt. 

“Het leven hier is niet makkelijk. Het werk ook niet. We zorgen voor veel baby’s die onder moeilijke omstandigheden zijn geboren. Moeders lijden enorm door het gebrek aan goede gezondheidszorg. Ik heb vrouwen zien sterven door een vertraagde behandeling of gebrek aan apparatuur,” zegt ze, waarna ze opmerkt dat er weinig is veranderd ondanks de recente politieke ontwikkelingen.

“Tekorten aan medicijnen en andere benodigdheden blijven een uitdaging, maar we gaan door want we weten dat deze kleine levens van ons afhankelijk zijn.” – Samah

Voor Samah gaat het niet alleen om die kleine levens – ze geeft ook veel om de moeders. Eén moment springt eruit voor haar: een vrouw uit een vluchtelingenkamp was al ver in haar zwangerschap en kwam met ernstige complicaties naar het ziekenhuis. 

“Ze kwam bijna te laat om geholpen te worden,” herinnert Samah zich. “Terwijl ik de baby verzorgde, zorgden de artsen voor de moeder totdat haar toestand stabiliseerde. Het was een geweldige prestatie. Zulke momenten motiveren ons om door te blijven gaan.” 

Hoewel er momenten van overwinning zijn, is het gewicht van de humanitaire crisis altijd aanwezig. Samah’s wens is simpel: “Ik wil een toekomst zien waarin alle moeders en kinderen de gezondheidszorg krijgen die ze nodig hebben en waar ze recht op hebben. Ik wil een toekomst zien waarin we naar huis kunnen terugkeren en in vrede kunnen leven met onze families en vrienden. Terug naar huis gaan is niet alleen een emotionele behoefte – het is essentieel voor een waardig leven.” 

De psychologische wonden helen 

Naast de fysieke wederopbouw, weegt de psychologische impact van de oorlog en ontheemding zwaar op de Syrische bevolking. Arwa*, een psychosociaal medewerker bij CARE’s partner Syria Relief and Development, helpt vrouwen omgaan met trauma.  

“Hoewel de recente politieke ontwikkelingen hoop geven, is er nog veel angst,” zegt Arwa. “Vrouwen zijn bang om terug te keren naar hun huizen omdat ze niet weten wat ze zullen aantreffen. Ze zijn bang om terug te keren naar plekken vol herinneringen aan de mensen die ze in de oorlog hebben verloren. Ze zijn bang voor de emotionele impact van het zien van de verwoesting.” 

Arwa benadrukt dat Syrië’s herstel niet alleen gaat over het heropbouwen van huizen en infrastructuur – het gaat om het herstellen van hoop. “Psychosociale ondersteuning is cruciaal,” zegt ze. “Woningen, voedsel, water en onderwijs zijn essentieel, maar we mogen de behoefte aan mentale gezondheidszorg niet vergeten, vooral voor vrouwen. Dat is de sleutel tot het herstellen van gemeenschappen.” 

Navigeren door onzekerheid: Syrië’s zoektocht naar hoop 

Terwijl Syrië naar de toekomst kijkt, blijft de weg naar herstel lang en onzeker. Vrouwen zoals Safaa, Samah en Arwa werken onvermoeibaar om hun leven en gemeenschappen weer op te bouwen. De vraag blijft: zal de wereld zich achter hen scharen en helpen om niet alleen hun huizen, maar ook hun hoop en dromen te herstellen? 

*Namen zijn gewijzigd wegens veiligheidsredenen