Twee jaar na de aardbevingen in Turkije en Syrië: Hoe vrouwen in Hatay hun toekomst heropbouwen
Twee jaar na de verwoestende aardbevingen die Turkije en Syrië op 6 februari 2023 troffen, bezocht ik Hatay, een van de zwaarst getroffen provincies, om te zien hoe de wederopbouw vordert. In het dorp Samankaya ontmoet ik Hülya, Havva, Leyla en Türken, vier vrouwen die in de nasleep van de ramp Defne Ağacı Kadın Kooperatifi hebben opgericht, een initiatief om voedsel voor de gemeenschap te produceren.
De vrouwen herinneren zich die nacht nog als de dag van gisteren. “Het was alsof de aarde onder onze voeten werd weggetrokken,” zegt Hülya. “We werden midden in de nacht wakker van een onwerkelijk, dreunend geluid. De muren trilden, meubels vielen om en buiten klonken geschreeuw en gehuil.” Binnen enkele seconden werden huizen verwoest en raakten hele families alles kwijt.
“Mijn man en ik dachten dat we het niet zouden overleven,” voegt Türken toe. “Toen we naar buiten wisten te komen, zagen we dat het huis van onze buren was ingestort. We hoorden hun stemmen onder het puin, maar we konden niets doen.” De chaos die volgde was onbeschrijfelijk. De stroom viel uit, de regen viel met bakken uit de lucht en met duizenden zaten ze in de kou zonder dekens, voedsel of water. “We hebben nachten in auto’s geslapen of bij vreemden die nog een dak boven hun hoofd hadden,” vertelt Leyla.
Een gemeenschap die zichzelf opnieuw opbouwt
In juni 2023 richtten de vrouwen Defne Ağacı Kadın Kooperatifi op, een initiatief geleid door vrouwen om voedsel voor de gemeenschap te produceren. “Eerst vooral om bezig te blijven en elkaar te steunen,” zegt Hülya. “De aardbeving had alles weggevaagd en we moesten iets doen om de moed erin te houden.” De samenwerking startte met de productie van salça (tomaten- en pepersaus), een product dat in vrijwel elk huishouden in de regio wordt gebruikt. Al snel volgden andere ambachtelijke producten, zoals turunç reçeli (citrusjam), ingemaakte groenten en defne sabunu (laurierzeep). Inmiddels zijn 17 vrouwen uit het dorp betrokken bij dit initiatief.
De vrouwen werken met wat de natuur hen biedt. “Iedereen hier heeft wel een tuin met olijfbomen, granaatappels of laurierstruiken,” zegt Havva. “We gebruiken onze eigen producten en die van onze buren. Zo blijft alles binnen de gemeenschap.” Met hulp van CARE konden ze uitbreiden.
“Het begon allemaal heel simpel,” zegt Leyla. “We deden alles met de hand, urenlang malen, persen en kneden. Maar met hulp hebben we nu machines waarmee we sneller en efficiënter kunnen werken.” Zo kregen ze van CARE onder andere een tomaten- en pepersnijmachine, een deegkneedmachine en een vacuümapparaat. “Hierdoor kunnen we grotere hoeveelheden produceren en ook andere vrouwen uit het dorp laten meewerken.”
Daarnaast heeft CARE een tweepits gasfornuis en een industriële weegschaal verstrekt, zodat de productie niet alleen sneller, maar ook preciezer verloopt. “We werken nu met professionele apparatuur,” zegt Hülya. “Dat betekent dat onze producten een betere kwaliteit hebben en dat we ze makkelijker kunnen verkopen.”
Uitdagingen en toekomstplannen
Ondanks deze vooruitgang zijn er nog steeds veel uitdagingen. “We hebben op dit moment een container waarin we werken,” legt Türken uit. “Er is niet genoeg ruimte. Zonder ruimte kunnen we niet verder groeien.” De vrouwen dromen van een grotere eigen werkplaats waar ze hun productie kunnen uitbreiden en professionaliseren.
Een andere grote wens is een droogoven. “We willen fruit en kruiden drogen om langer houdbare producten te maken,” vertelt Havva. “Maar zonder een droogoven is dat onmogelijk.” Daarnaast willen ze hun afzetmarkt vergroten. “We hebben al wat producten verkocht via de online marktplaats van de gemeente, maar we willen stabiele verkoopkanalen zodat we echt een duurzaam inkomen kunnen opbouwen,” voegt Hülya toe.
“Deze samenwerking is niet alleen een manier om geld te verdienen, maar ook een plek waar we elkaar steunen en samen de toekomst opnieuw opbouwen.”
Ondanks de onzekerheden en obstakels blijven de vrouwen optimistisch. “We hebben geen andere keuze dan doorgaan,” zegt Türken vastberaden. “Deze samenwerking is niet alleen een manier om geld te verdienen, maar ook een plek waar we elkaar steunen en samen de toekomst opnieuw opbouwen.”
Terwijl ik afscheid neem, besef ik hoe belangrijk initiatieven zoals Defne Ağacı Kadın Kooperatifi zijn in de wederopbouw. Twee jaar na de aardbevingen leven nog veel mensen in containers en is er een tekort aan werk, maar de veerkracht van deze vrouwen laat zien dat wederopbouw méér is dan stenen en cement – het gaat om gemeenschap, samenwerking en hoop.
Dit artikel is geschreven onze persvoorlichter Deniz Dönmez, die onlangs het getroffen gebied bezocht voor de tweede herdenking van de verwoestende aardbevingen op 6 februari 2023.
