Vrijheid en vriendschap in een CARE-pakket

In het Vrijheidsmuseum te Groesbeek is nog tot medio juni de tijdelijke mini-expositie over CARE te zien. De afgelopen maanden stond in de tentoonstelling ‘Object van de Vrijheid’ een bron van verhalen centraal: een oude, lege kartonnen doos. Een van de verhalen die schuilgaat achter de historische doos, is het verhaal van de familie Dankers. Op deze Bevrijdingsdag, delen we dat verhaal graag met je.

Hoe bijzonder en actueel is het, dat het ontstaansverhaal van CARE – wat onlosmakelijk verbonden is met de Tweede Wereldoorlog – dit jaar tijdens 4 en 5 mei deels te zien is in een museum over vrijheid!

In de minitentoonstelling ‘Object van de Vrijheid’ is in het Vrijheidsmuseum te Groesbeek het historische CARE-pakket te zien. Een zichtbaar oude en gebruikte doos, die dienst deed als voedselpakket. Het werd kort na de Tweede Wereldoorlog vanuit de Verenigde Staten verzonden door Edi Kuhn aan de familie Dankers in Nederland.

Opmerkelijk daaraan is dat deze Edi Kuhn, lang voor de Tweede Wereldoorlog, in Duitsland was geboren en na de Tweede Wereldoorlog naar Amerika was geëmigreerd. Dat maakt het verhaal extra bijzonder; een Duitser die vlak na de Tweede Wereldoorlog een CARE-pakket naar een Nederlandse familie stuurde, hoe zit dat?

Als kleine jongen had Edi Kuhn in de jaren twintig van dezelfde eeuw voedselhulp van de familie Dankers in Nederland gekregen. “In die jaren heerste er in Duitsland hongersnood en daarom stuurden Duitse families hun kinderen naar Nederland om ze, zogezegd, ‘bij te laten voeden’. Mijn oma trok zich het lot van deze kinderen aan en besloot om te helpen”, vertelt dhr. Norbert Dankers.

“Mijn vader, toen zelf nog een kind, liep met mijn oma naar het lokale treinstation. Toen er eenmaal een trein was aangekomen met ondervoede Duitse kinderen, was het een komen en gaan van gezinnen die de kinderen mee naar huis namen. Mijn oma en mijn vader bleven op een afstandje staan wachten. ‘We kijken wel of er iemand overblijft’, zei mijn oma tegen mijn vader. Toen de menigte wegtrok, bleef er een bleek en mager ventje alleen over. ‘Kom maar’, zei mijn oma tegen het ventje, en ze namen hem mee naar huis.” Dat magere en ondervoede jongetje was Edi Kuhn. “Na een jaar in het gezin van mijn vader opgenomen te zijn geweest, werd Edi gelukkig weer gezonder. Mijn vader en Edi hadden ongeveer dezelfde leeftijd en speelden daarom veel samen. Ze konden het goed met elkaar vinden. Toen Edi weer terug naar huis ging, dachten we nauwelijks nog iets van hem te horen. De missie was immers volbracht: een ondervoed kind was gezond en wel weer terug bij zijn ouders.”

Maar de Tweede Wereldoorlog gaf een andere wending aan die verwachting, en Edi heeft zich de warme steun van deze Nederlandse familie altijd herinnerd. Daarom aarzelde hij niet om de Nederlandse familie die hem ruim twee decennia eerder zo liefdevol opving een wederdienst te bewijzen. Edi wist dat de Nederlandse bevolking zwaar was getroffen door de gevolgen van de oorlog. Vanuit Amerika verstuurde hij over een periode van ongeveer vijf jaar niet alleen brieven, maar ook voedselpakketten naar Nederland. Die pakketten verstuurde hij via CARE – een organisatie die in 1945 door 22 samenwerkende hulporganisaties werd opgericht in de Verenigde Staten.

“Ik herinner me nog goed dat er chocolade in het voedselpakket zat. Het was zo hard dat we er met een ijzerzaag kleine, eetbare stukjes van moesten zagen.”

Norbert Dankers

Toen en nu

Het versturen van voedselpakketten gebeurt vandaag de dag nog steeds. Naast het historische verhaal van dhr. Dankers, is er in de minitentoonstelling in het Vrijheidsmuseum ook een tweede CARE-doos te zien. Moderner, bedekt met stickers van CARE en van een van haar partnerorganisaties. Hoe we na de Tweede Wereldoorlog mensen in nood steun gaven, zo doen we dat nu nog steeds. Inmiddels hebben we de verpakking wat aangepast, maar het basisprincipe in noodsituaties is hetzelfde: levens redden door te voorzien in basisbehoeften.

Dit soort pakketten, zoals het moderne exemplaar in de mini-expositie, werden in 2023 ingezet voor voedselhulp aan Oekraïense vluchtelingen in onder meer Polen. De voedselhulp die we uitvoerden, werd nu mede mogelijk gemaakt door Nederlanders die gehoor gaven aan de oproep van CARE om te doneren voor de getroffenen. Nog altijd voorzien we degenen die dat in tijden van nood het hardst nodig hebben van onder meer voedsel. De inhoud van het hedendaagse pakket is ook tentoongesteld en bevat producten zoals soep, oploskoffie en…chocolade!

CARE vandaag de dag

Inmiddels is CARE wereldwijd actief om armoede te bestrijden door ongelijkheid tegen te gaan. We zetten ons al bijna 80 jaar in voor degenen die dat het hardst nodig hebben. Of het nu gaat om noodhulp bij natuurgeweld en conflict of om het samenwerken met gemeenschappen in kwetsbare posities om hun weerbaarheid tegen de effecten van klimaatverandering te vergroten. Van voedsel tot een tent, slaapzak en toiletartikelen – het kartonnen CARE-pakket biedt wat nodig is, waar het nodig is.

Bezoek de tentoonstelling

Sinds 27 november 2023 – de 78ste verjaardag van CARE International – ontdek je het hele verhaal achter deze twee bijzondere dozen in het Vrijheidsmuseum te Groesbeek. Je vindt er teksten, historische foto’s, brieven en interviews die verhalen vertellen over immigratie, verzet, gevangenschap, vriendschap, en de geschiedenis van ruim 100 jaar voedselhulp. De mini-expositie zal tot en met medio juni 2024 te zien zijn in het Vrijheidsmuseum.

• Locatie: Vrijheidsmuseum, Wylerbaan 4, 6561 KR Groesbeek
• Datum: 27 november 2023 tot en met 2 juni 2024
• Contact en informatie: website Vrijheidsmuseum 024-3974404 of welkom@vrijheidsmuseum.nl