CARE over COP27: een nieuw fonds voor klimaatschade, maar actie schiet tekort
De 27e VN-klimaatconferentie, COP27, zit erop. Na twee weken van intensieve onderhandelingen in Egypte kwamen landen in de nacht van zaterdag op zondag 20 november tot een nieuw klimaatakkoord. CARE Nederland volgde de onderhandelingen op de voet, en kijkt met gemengde gevoelens naar de uitkomsten. Ondanks het feit dat deze COP tot het historische besluit voor de oprichting van een fonds voor klimaatschade in ontwikkelingslanden leidde, schieten afspraken op veel andere terreinen tekort. Overheden hebben in Egypte onvoldoende gedaan om de mensen die het meest lijden ten gevolge van klimaatverandering – met name vrouwen en meisjes in de armste en meest kwetsbare landen – te helpen.
Klimaatschade
“Na een decennia-lange strijd van kwetsbare landen en maatschappelijke organisaties stond het financieren van klimaatschade tijdens deze klimaattop voor het eerst op de agenda. Met resultaat: waar rijke landen nog terughoudend begonnen, stemden zij uiteindelijk in met de oprichting van een klimaatschadefonds. De details van het fonds moeten nog worden uitgewerkt en het geld nog gemobiliseerd, maar in 2023 zal het operationeel zijn. Het besluit is een belangrijke stap voor het herstel van vertrouwen van klimaatkwetsbare landen in de internationale klimaatonderhandelingen. De roep van deze landen om klimaatrechtvaardigheid is eindelijk gehoord”, aldus Fanny Petitbon, advocacy manager bij CARE Frankrijk.
Klimaatfinanciering
“Rijke landen komen hun financiële klimaatverplichtingen nog steeds niet na. In 2009 werd afgesproken dat rijke landen jaarlijks $100 miljard aan nieuwe en additionele financiering vrijmaken om ontwikkelingslanden te helpen in het weerbaar worden tegen klimaatverandering. Dit bedrag is nooit gehaald, en bleef ook vorig jaar op 80 miljard steken. Dit leidde de afgelopen jaren tot wantrouwen bij ontwikkelingslanden. COP27, een klimaattop op het Afrikaanse continent, zou tot een duidelijk plan voor het nakomen van deze afspraken moeten leiden. Helaas wisten rijke landen concrete plannen tegen te houden. Wat overbleef was een vage oproep om tot het eerder afgesproken doel te komen, zonder een concreet plan en termijn daartoe”, aldus Marlene Achoki, mondiaal adviseur klimaatrechtvaardigheid bij CARE International.
“Rijke landen komen hun financiële klimaatverplichtingen nog steeds niet na. Ook dit jaar wisten deze landen concrete plannen tegen te houden.”
Marlene Achoki, Mondiaal Adviseur Klimaatrechtvaardigheid CARE International
“Het is zeer teleurstellend dat er geen afspraken zijn gemaakt voor de uitvoering van de in Glasgow gemaakte afspraak voor de verdubbeling van financiering voor klimaatadaptatie in 2025. Die verdubbeling was hard nodig, want financiering voor klimaatadaptatie blijft sterk achter. Terwijl dit juist zo belangrijk is; met voldoende adaptatiefinanciering kunnen gemeenschappen in het mondiale zuiden zich weerbaar maken tegen de gevolgen van klimaatverandering. Vooralsnog heeft deze afspraak tot weinig resultaat geleid, waardoor het gat tussen de financiering die nodig is voor klimaatadaptatie in ontwikkelingslanden en de daadwerkelijk vrijgemaakte financiering heel groot blijft”, aldus Obed Koringo, adviseur klimaatbeleid bij CARE Denmark/Kenya.
Buiten de onderhandelingen kondigden verschillende landen nieuwe initiatieven aan die klimaatactie bevorderen. Helaas zijn veel van de financiële toezeggingen echter niet nieuw en additioneel aan bestaande klimaatfinanciering. Daarmee zijn ze een sigaar uit eigen doos voor de allerarmsten.
Gendergelijkheid
Twee weken van onderhandelingen over de herziening van het genderactieplan (GAP) voor het bevorderen van gendergelijkheid in klimaatactie eindigden zonder wezenlijke vooruitgang.
“Tijdens de onderhandelingen over het genderactieplan (GAP) discussieerden landen veel te lang over financiële steun voor de uitvoering van dit plan, waardoor er geen tijd meer was voor inhoudelijke voorstellen. Vrouwen en meisjes aan de forntlinie van de klimaatcrisis worden met dit akkoord nauwelijks geholpen.”
Rosa van Driel, Advocacy Officer Klimaatrechtvaardigheid CARE Nederland
“De onderhandelingen tijdens COP27 over het genderactieplan hebben niet bijgedragen aan het bevorderen van gendergelijkheid in klimaatactie. Landen discussieerden veel te lang over financiële steun voor de uitvoering van de GAP, waarbij pas op het allerlaatste moment een akkoord werd bereikt. Tijd voor inhoudelijke voorstellen om gendergelijkheid in klimaatbeleid te bevorderen was er toen niet meer. Vrouwen en meisjes aan de frontlinie van de klimaatcrisis worden met dit akkoord nauwelijks geholpen. We verwachten daarom dat alle landen nu prioriteit geven aan gendergelijkheid en vrouwelijk leiderschap in hun klimaatactie,” aldus Rosa Van Driel, Advocacy Officer klimaatrechtvaardigheid bij CARE Nederland.
Tegengaan van klimaatverandering
Ook afspraken over het voorkomen van klimaatverandering schieten tekort. Sven Harmeling, mondiaal adviseur klimaatrechtvaardigheid bij CARE International, zei: “COP26 gaf landen vorig jaar de opdracht om met een duidelijk plan te komen om voor 2030 de uitstoot van broeikasgassen die leiden tot klimaatverandering drastisch te verminderen. Er is namelijk een grote kloof tussen het behalen van de 1.5°C-limiet en het beleid dat veel landen momenteel voeren. Hoewel overheden het uiteindelijk eens zijn geworden over een plan, zijn we teleurgesteld dat deze niet duidelijker oproept tot het afbouwen van alle fossiele brandstoffen en de overschakeling op 100 procent hernieuwbare energie. Het blijft bij een herhaling van zetten van vorig jaar.”
Met ontoereikende actie om klimaatverandering te beperken tot 1.5°C, groeit de noodzaak voor financiering van klimaatadaptatie en klimaatschade. Het is zorgelijk dat deze financiering de afgelopen jaren nauwelijks is toegenomen. Nu de klimaattop voorbij is zal CARE zich tegenover Nederland en andere rijke, vervuilende landen blijven uitspreken op dit gebied, in de hoop dat er tijdens COP28 in Dubai volgend jaar duidelijkere afspraken volgen.
