CARE’s analyse: Balans tussen financiering voor adaptatie en mitigatie nog niet in zicht
Het nieuwe rapport ‘Hollow Commitments’ van CARE toont dat de klimaatfinancieringsplannen die 26 rijke landen indienden bij de VN-klimaatconferentie (UNFCCC) niet voldoen aan de afgesproken evenwichtige verdeling van financiële steun voor klimaatmitigatie en -adaptatie in landen die zich in een kwetsbare positie bevinden. Het rapport laat zien dat er aanzienlijk meer middelen worden toegewezen aan klimaatmitigatie, terwijl de behoefte aan financiering voor gemeenschappen die zich in een kwetsbare positie bevinden om zich aan te kunnen passen aan klimaatverandering (adaptatie) juist steeds dringender wordt.
Concrete financieringsdoelen voor klimaatadaptatie missen
Slechts tien landen, waaronder Nederland, hebben concrete financieringsdoelen voor klimaatadaptatie opgenomen in hun klimaatfinancieringsplannen. Deze tien landen zijn samen van plan jaarlijks ongeveer 14,3 miljard USD te besteden aan adaptatie-initiatieven. Dit bedrag valt echter ver onder de oorspronkelijke afspraak van 50 miljard USD. Verontrustend is dat drie van de grootste bijdragers, Japan, Frankrijk en de Verenigde Staten, aangeven dat minder dan de helft van hun totale klimaatfinanciering aan adaptatie wordt besteed. Dit maakt het in de komende jaren onhaalbaar om een evenwicht te bereiken tussen mitigatie en adaptatie.
CARE ontdekte bovendien dat het totaal van klimaatfinancieringsplannen van rijke landen ongeveer 57 miljard USD per jaar bedraagt, zowel voor adaptatie als voor mitigatie, in plaats van het afgesproken totaal van 100 miljard USD in 2020. Deze cijfers zijn eigenlijk nog optimistisch, omdat ervan uit wordt gegaan dat landen die geen nieuwe toezeggingen hebben gedaan, steun blijven geven zoals ze in het verleden hebben gedaan, en dat alle donoren hun beloftes zullen nakomen, terwijl velen dat nu al niet doen.
Grootste impact op gemeenschappen die zich in een kwetsbare positie bevinden
De gevolgen van klimaatverandering hebben de grootste impact op de gemeenschappen die zich in de kwetsbaarste posities bevinden. Landen die nauwelijks bijgedragen aan de opwarming van de aarde, worden geconfronteerd met de ernstige gevolgen ervan, die hun huizen, levens, voedsel en middelen bedreigen. Deze gevolgen treffen vooral de mensen die zich in een kwetsbare positie bevinden en vormen een bedreiging voor de vooruitgang die is geboekt in het bestrijden van armoede en genderongelijkheid. Als deze situatie op dezelfde manier doorgaat, wordt geschat dat nog eens 132 miljoen mensen tegen 2030 in extreme armoede terecht zullen komen. Het IPCC benadrukt de noodzaak van haalbare en effectieve adaptatiemaatregelen om de risico’s voor mens en natuur te verminderen, maar merkt ook op dat de huidige financiering ontoereikend is.
Zonder financiële middelen worden met name ontwikkelingslanden geconfronteerd met stijgende kosten en grotere klimaatrisico’s. Het is van cruciaal belang dat getroffen gemeenschappen, inclusief vrouwen en meisjes, toegang hebben tot hulpbronnen die hen in staat stellen om leiding te geven aan adaptatie-inspanningen, en veerkracht op te bouwen in deze onzekere en veranderende omstandigheden.
Marlene Achoki, Global Climate Justice policy co-lead CARE International
Beloofde verdubbeling adaptatiefinanciering uit zicht
Rijke landen erkennen dat financiering voor klimaatadaptatie dringend is, en tijdens de klimaattop van 2021 in Glasgow spraken ze af om financiële toezeggingen voor adaptatie te verdubbelen tegen 2025. Met de huidige financieringsplannen blijft het bereiken van deze beloofde verdubbeling echter uit.
Rosa van Driel, advocacy officer bij CARE Nederland: “Voor de 40% van de wereldbevolking die ernstig wordt getroffen door klimaatverandering is opgeven geen optie. Aanpassen aan deze verandering is de enige weg voorwaarts. De impact van klimaatverandering wordt steeds intenser en de behoeften nemen verder toe. Helaas laten de klimaatfinancieringsplannen van rijke landen zien dat zij nog steeds onvoldoende concrete en haalbare stappen zetten om hun financiële klimaatbeloftes waar te maken, vooral op het gebied van adaptatie. Rijke, vervuilende landen komen hun verantwoordelijkheid daarmee niet na, en in de komende jaren zijn ze dit ook niet van plan.”
Nederlandse toezeggingen
Nederland verhoogt het budget voor klimaatfinanciering van 1.25 miljard naar 1.8 miljard euro in 2025. De helft hiervan bestaat uit overheidsfinanciering en de overige helft uit private investeringen. Helaas lijkt ook van dit totale bedrag het merendeel naar mitigatie te gaan. Oxfam berekende in 2021 dat 80% van de Nederlandse private klimaatfinanciering gericht was op mitigatie en slechts 20% op adaptatie. De nieuwe plannen geven aan dat Nederland in de toekomst een groter deel van de overheidssteun aan adaptatie wil besteden dan aan mitigatie. Echter worden er geen specifieke cijfers gegeven, en het blijft onduidelijk hoeveel van het totale klimaatfinancieringsbedrag, dus inclusief het private deel, naar adaptatie zal gaan.
Rijke landen moeten hun inspanningen verdubbelen om hun beloftes na te komen. Het is belangrijk dat zij een duidelijk plan opstellen om de belofte die in Glasgow is gedaan om de financiering voor adaptatie te verdubbelen tegen 2025, te realiseren. Dit zou een stap zijn in de richting van een langverwicht evenwicht tussen financiering voor mitigatie en adaptatie.
