Na een binnenlandse vlucht van 3,5 uur vanuit Jakarta, landen we tussen de groene heuvels en bergen van Noord-Sulawesi in Manado. Dit is het thuisland van de Minahasa bevolking. Het enorme aantal kerken in de regio verklapt de overwegend christelijke meerderheid in dit gebied, wat voorkomt uit het feit dat de Minahasa bevolking zich altijd sterk identificeerde met Nederland. Zo vind je hier ook veel meer Nederlandse woorden in de taal dan in de rest van Indonesië. De reden voor ons bezoek: de start van een CARE-project dat gericht is op het versterken van gelijkwaardigheid voor vrouwen en het herstellen van mangrovebossen. Benieuwd hoe deze twee thema’s samenkomen? Blijf dan lezen!
Vanuit Manado reizen we naar het dorp Palaes in het district Likupang. Palaes is een van de 3 dorpen waar het project “Vrouwen in kustgemeenschappen in hun kracht stellen door mangrovebossen in Likupang te herstellen” van start gaat.
Dit programma is een uitgebreid initiatief en wordt geleid door CARE Indonesië. Het richt zich op het ondersteunen van vrouwen in Indonesische kustgemeenschappen bij het opbouwen van een gelijkwaardige toekomst. Tegelijkertijd bevordert het programma de duurzaamheid van het milieu door mangrovebossen te herstellen.
Kwetsbaarheid van kustgemeenschappen
Nadat we zijn aangekomen in Palaes en verwelkomd door de vrouwengroepen, de lokale autoriteiten en onze partnerorganisatie Bumi Tangguh, begint de kick-off ceremonie. Een van de sprekers, CARE Indonesië medewerker Renee Manoppo vertelt: “Door snelle ontwikkeling en uitbreiding van aquacultuur nemen de mangrovebossen enorm af. Dit verlies bedreigt niet alleen het milieu, maar ook de bestaansmiddelen van gemeenschappen die afhankelijk zijn van mangrove-ecosystemen voor voedsel en inkomen. Daarnaast is er een aanzienlijke groei in toerisme, wat natuurlijk goed is voor de lokale economie, maar de mangrovebossen wel verder onder druk zet.”
Klimaatverandering verergert de kwetsbaarheid van de gemeenschappen aan de kust. Door stijgende zeespiegels, extremer weer en veranderende weerpatronen worden vrouwen en mannen in de regio steeds harder getroffen.
Vrouwen spelen een cruciale rol in het beheer van hulpbronnen aan de kust, maar hun werk wordt vaak onderschat. Ze zijn betrokken bij activiteiten zoals vissen, het verzamelen van zeevruchten uit mangrovebossen en visverwerking. “De vis in Likupang staat bekend om de super goede kwaliteit, en vrouwen hebben een manier gevonden om de vis lang houdbaar te maken: door het te roken. Deze delicatesse is beroemd in heel Indonesië en biedt daarom grote kansen voor de gemeenschap om ook buiten de regio te kunnen verkopen.”
Het werk dat de vrouwen verrichten is echter vaak onbetaald en wordt beschouwd als huishoudelijk arbeid, wat bijdraagt aan genderongelijkheid. Naarmate klimaatverandering erger wordt, neemt deze ongelijkheid toe: vrouwen worden geconfronteerd met steeds grotere uitdagingen bij het verkrijgen van toegang tot hulpbronnen, het nemen van beslissingen en het veiligstellen van hun levensonderhoud.
Het belang van mangroven
Nadat onder andere Ibu Jida Lamani, hoofd van de vrouwengroepen, en CARE Indonesië directeur Dr. Abdul Wahib Situmorang het publiek hebben toegesproken, is het tijd voor CARE Indonesië, Bumi Tangguh, de lokale autoriteiten en donor AVPN (Asian Venture Philantropy Network) om de documenten te tekenen zodat het mangrovenproject officieel van start kan gaan. Vervolgens trekken we onze laarzen aan en planten de eerste jonge mangroven in de brakke grond van Palaes. Als afsluiting wordt er nog een heerlijke lokale lunch geserveerd met natuurlijk veel vis en verse kokosnoten.
Wist je dat mangrovebossen enorm belangrijk zijn voor de wereld? Hieronder een paar mooie feiten:
- Ze zorgen voor natuurlijke bescherming tegen natuurrampen zoals tsunami’s en tyfonen.
- Ze bieden essentiële hulpbronnen, zoals hout, honing en andere bosproducten, in kustgebieden.
- Ze nemen tot 4 keer meer CO2 op dan normale bossen.
- Ze zijn belangrijk voor de maritieme biodiversiteit omdat ze als broedplaatsen dienen voor vele soorten vis, waaronder voor de commerciële visvangst.
Interviews met de vrouwengroepen
De volgende dag zijn we vroeg uit de veren en rijden we via de bergen in het binnenland van Noord-Sulawesi en Tondano naar Likupang. Daar worden we verwacht in het dorpshuis van de lokale autoriteiten in Palaes voor interviews met een van de vrouwengroepen. In totaal worden vijf vrouwengroepen opgezet in Likupang met ieder 10 deelnemers per groep. Deze groepen fungeren als een veilige plek voor vrouwen om hun financiën te beheren, geld te sparen en toegang te krijgen tot kleine leningen voor de ontwikkeling van hun levensonderhoud.
“De eerste stap is om via interviews uit te zoeken wat de vrouwen precies nodig hebben om het project zo soepel en voorspoedig mogelijk van start te laten gaan,” vertelt onze CARE Indonesië-collega Renee Manoppo. “Ze kunnen van alles nodig hebben; van laarzen en handschoenen voor het planten van mangroven tot onderwijs en trainingen om de activiteiten beter te kunnen coördineren.”
We spreken Ibu Jida Lamani, het hoofd van een vrouwengroep, over het mangrovenproject. Ze vertelt dat het project een geweldig perspectief brengt voor de vrouwen en de gemeenschappen in Likupang. Door klimaatverandering en ontbossing zijn de Indonesische kust en de gemeenschappen hier erg kwetsbaar. Natuurgeweld en tekorten aan inkomen bedreigen het gebied. “De verslechterde economische situatie in het gebied zorgt ervoor dat problemen zoals drankgebruik toenemen. Daardoor komt er meer geweld voor, waar vooral vrouwen en kinderen door worden getroffen,” zegt Ibu Jida.
CARE’s mangrovenproject heeft zowel een economische als een educatieve functie voor de gemeenschap. Deelnemende vrouwen leren de gemeenschappen dat het creëren van meer en gezondere mangrovebossen zorgt voor meer inkomen en betere bescherming tegen natuurgeweld. “Vrouwen zijn de ambassadeurs van de mangroven,” benadrukt Ibu Jida.
Het is van groot belang dat de lokale autoriteiten goed worden betrokken bij het project. Zij hebben een leidende rol in de gemeenschap en zijn daarmee de sleutel tot het herstellen van mangroven en het bevorderen van een gelijkwaardige positie voor vrouwen.
Daarnaast ontvangen de lokale autoriteiten budget van de regering, dat moet worden gebruikt voor de economische welvaart van de regio. Maar zij hebben vaak niet de juiste tools om dat budget op de beste manier te besteden. “Met steun van CARE worden ook de lokale autoriteiten beter betrokken. Wanneer zij worden getraind, heeft de hele gemeenschap daar profijt van,” vertelt Ibu Jida.
Tot slot deelt Ibu Jida haar grootste droom voor Likupang: “Ik hoop dat Likupang een van de belangrijkste plaatsen voor ecotoerisme in Indonesië wordt.”
CARE in Indonesië
CARE is sinds 1967 actief in Indonesië. Zo richten wij ons op voedseldistributie, infrastructuurprojecten en het verbeteren van gezondheid, milieu, schoon water en sanitaire voorzieningen.
Bij al het werk van CARE hebben wij bijzondere aandacht voor de behoeftes van vrouwen en meisjes. Zoals in Indonesië en vele andere noodsituaties worden vrouwen vaak gediscrimineerd en buitengesloten van ondersteuning. Ze hebben minder rechten, kansen of mogelijkheden om een goed bestaan op te bouwen en zijn kwetsbaarder voor geweld. Daarom maakt CARE zich sterk voor gelijke rechten van vrouwen en vrouwelijk leiderschap.
Help ook mee!
Dit mangrovenproject laat concreet zien waar CARE voor staat: een gelijkwaardige toekomst creëren, waarin vrouwen worden gehoord en het milieu wordt gerespecteerd. CARE Indonesië staat te popelen om deze projecten uit te kunnen breiden naar andere gebieden. Deze projecten lenen zich bijvoorbeeld perfect voor carbon finance. Maar u kunt natuurlijk ook zelf een donatie doen via ondertaande link!
NB: Dit verhaal is voor het laatst aangepast op 10 april 2025.
