Naaiatelier in Sri Lanka

Met vastberadenheid heeft de Sri Lankaanse Arudselvi ondanks haar handicap een succesvol bedrijf opgezet. ‘Vrouwen moeten niet worden gezien als slaven of onbekwaam, maar als leiders.’

Met een glimlach van oor tot oor verwelkomt ze ons in haar net gebouwde winkel, met een fris fel welkomstbord en kobaltblauwe deuren die wijd open staan voor klanten. In de buurt slapen honden ongestoord in de zon, terwijl scooters langskomen op weg naar hun werk in het nabijgelegen Kilinochchi, in het hoge noorden van Sri Lanka.

Arudselvi’s man Jaicilin legt enthousiast de laatste hand aan de inrichting van de winkel, terwijl Arudselvi haar nieuwe medewerkster leert hoe de perfecte lijn wordt gesneden. Er staan twee naaimachines klaar voor gebruik in de winkel, waarvan één met een rolstoel erachter.

Moeilijke start

Arudselvi (35) is verrast over haar eigen succes. Als ze haar verleden uit de doeken doet, wordt duidelijk waarom. Ze groeide op tijdens de 30-jarige burgeroorlog in Sri Lanka en had een zware jeugd. Ze vertelt: ‘Ik ben opgegroeid onder zeer slechte omstandigheden met mijn ouders en drie zussen. Alleen als mijn vader werk vond, aten we die dag genoeg.’ Helaas eiste de druk om zoveel monden te voeden zijn tol en maakte haar vader een eind aan zijn leven. Alsof dit nog niet genoeg was voor de toen 17-jarige Arudselvi, sloeg het noodlot weer toe toen ze op een landmijn stapte en haar been verloor.

Naaicursus

Bij het verlaten van het ziekenhuis kreeg het leven eindelijk een positieve wending toen haar vriend Jaicilin haar ten huwelijk vroeg. Het echtpaar besloot te vluchten uit het door oorlog verscheurde Sri Lanka en belandde in een vluchtelingenkamp in India, waar ze bijna acht jaar zouden blijven. Om hun rantsoen aan te vullen, volgde Arudselvi een naaicursus.

Toen ze met hun dochter Janani, die in het kamp geboren is, terugkeerden naar Sri Lanka, kreeg Arudselvi van een lokale welzijnsorganisatie een naaimachine om haar eigen bedrijf een vliegende start te geven. Toen de verkopen begonnen te stijgen, wist ze dat ze sneller moest werken. Het trappen op een naaimachinepedaal met een beenprothese was echter te zwaar, waarna Chrysalis, het lokale lid van de CARE federatie, een nieuwe elektrische machine voor haar kocht. Ze kreeg ook een bedrijfstraining waarbij ze leerde over winst en verlies en dat ze een vooruitbetaling kon vragen bij grote bestellingen.

Vroeger maakte ik me zorgen als mijn man geen werk vond, maar dankzij mijn inkomen kunnen we nu schoolkosten voor onze kinderen betalen en gezonde maaltijden voor ze bereiden.

Als we Arudselvi naar haar man vragen, licht haar gezicht op en zegt ze: ‘Hij is een geschenk van God.’ Jaicilin is niet de typisch Sri Lankaanse man die van zijn vrouw verwacht dat ze al het huishoudelijk werk en de zorg voor de kinderen voor haar rekening neemt. Hij is degene die de kinderen klaarmaakt voor school, zodat Arudselvi zich aan haar werk kan wijden. Jaicilin heeft deelgenomen aan de emancipatietraining voor mannen die CARE verzorgt met het doel hen te betrekken bij het ondernemerschap van vrouwen.

Als Arudselvi zegt dat hij een rolmodel aan het worden is in hun gemeenschap, roept hun achtjarige zoon Anojan: ‘Mijn vader maakt de beste dhal-curry!’ Arudselvi vertelt verder: ‘In het begin dacht mijn man niet dat ik met naaien ons gezin financieel draaiend zou kunnen houden, hij zag het als een hobby, maar nu ondersteunt hij mij volledig. Hij helpt met het inkopen van materialen voor het bedrijf, maar ook met de marketing.’ Arudselvi glimlacht trots als ze vertelt dat ze haar man ook heeft leren naaien: ‘Als ik bulkbestellingen krijg, helpt mijn man me nadat ik het patroon heb gesneden.’

Vooral aan het begin van het schooljaar is het druk wanneer ze bulkbestellingen voor uniformen ontvangt. Ze heeft onlangs een bestelling van 168 uniformen afgeleverd en vertelt: ‘Ik voel me zo gelukkig als ik kinderen in mijn uniform zie. Als de vrienden en vriendinnen van mijn dochter me zien, roepen ze ‘de kleermaker komt eraan!’. Door haar ondernemerschap en opleiding is het zelfvertrouwen van Arudselvi gegroeid. Vroeger zagen de mensen mij als de arme vrouw die haar been verloor. Nu zien ze me als een zakenvrouw met een naaiatelier. Vroeger hield ik mijn contact beperkt tot familie en zag ik geen buitenstaanders. Nu ben ik niet meer bang om alleen op stap te gaan en zelf dingen voor elkaar te krijgen. Ik spreek me ook bij onze lokale bestuurders uit tegen onrechtvaardigheid en oneerlijke behandeling.’

Heb vertrouwen in jezelf en geef nooit op. Vrouwen kunnen verandering teweeg brengen.

Vrouwelijke leiders

In 2019 registreerde Arudselvi haar onderneming officieel bij de lokale autoriteiten en kreeg ze een bouwvergunning voor haar felbegeerde winkel, die ze met eigen spaargeld en een subsidie van de H&M Foundation via CARE/Chrysalis kon bouwen. Niet lang na een grote operatie aan haar beschadigde been opende ze de deuren van haar nieuwe pand. De zaken gaan nu goed en haar inkomsten zijn meer dan verdubbeld. Ze heeft twee lokale vrouwen in dienst en haar ambitie is om meer vrouwen, vooral oorlogsweduwen, een baan te geven. ’Vrouwen moeten niet worden gezien als slaven of onbekwaam, maar als leiders.’ Naast het opleiden van haar nieuwe medewerkers leert ze haar kinderen ook naaien. ‘Het liefste wil ik op een dag voor mijn moeder werken’, zegt haar zoon Anojan die net thuis is van school en in de winkel zit.

Het is duidelijk dat Arudselvi, die zoveel in haar leven heeft meegemaakt, eindelijk de ademruimte krijgt die ze nodig heeft. Door pure vastberadenheid en hard werken maakt ze niet alleen het leven van haar gezin beter, maar verandert ze ook de sociale normen in haar gemeenschap. Samen met haar man is ze een voorbeeld van hoe het ook kan: ze veranderen de denkbeelden over mensen met een lichamelijke beperking én van de rolverdeling in gezinnen.

Als we vertrekken, komt het hele gezin ons uitzwaaien, lachend voor de nieuwe winkel die hun leven aan het veranderen is.